Gazeteciliğe Yapay Zeka Etkisi

yazan: Özgür Kurtuluş

Yapay zeka teknolojisi öyle hızlı bir şekilde gelişiyor ki neredeyse her sektörden yönetici ve çalışanlarda bir bocalama söz konusu. Kimileri bunun bir ‘hype’ olduğuna inanıyor ve bir süre sonra “yapay zeka modasının” sönümleneceğini düşünüyor. Yanılıyorlar. 

Kimileri ise YZ’nin yetenekleri karşısında heyecan duyuyor, ancak bu teknoloji ile ne yapacakları konusunda emin değiller ve tedirginler. Tedirgin olmak da haklılar çünkü bu teknolojinin nereye evrileceği, sektörleri nasıl dönüştüreceği, bu teknoloji ile ilgili nasıl yasal düzenleme yapılacağı henüz belirsiz. 

Gazetecilik ise zaten internet ve sosyal medya ile birlikte radikal bir biçimde dönüşürken, üzerine gelen bu yeni teknoloji ile ne hale geleceği meçhul bir alan haline geldi.  ChatGPT gibi üretken yapay zeka (ÜYZ) araçlarının ortaya çıkışı gazetecilerde iş kaybı endişelerini arttırdı. İnsanların benzersiz bir insani çaba olarak gördükleri gazetecilik, şimdi hızla ve etkin bir şekilde içerik yazabilen, düzenleyebilen ve yayınlayabilen yapay zeka modelleriyle ile karşı karşıya.

Haklı endişelerin odak noktası otomasyon ve buna bağlı olarak iş kayıpları. Otomasyonun, yani teknolojik araçların insan işinin yerini almasının, tarihi eskilere dayanıyor. Örneğin, 15. yüzyılda Johannes Gutenberg tarafından icat edilen matbaa bilgi yayımında dönüm noktasıydı. Gutenberg’in şarap presini kitap basma makinesine dönüştürmesi bilgi ekosistemini tamamen değiştirmişti. Bu yenilik, 1663’te ilk gazetenin ve yüzyıllar sonra 1980’lerde internetin ortaya çıkmasına yol açmıştı. Bu kilometre taşlarının her biri, bilginin üretilme ve tüketilme şeklini önemli dönüşümlere sebep oldu, bilgi paradigması değişti. Matbaa, metinleri elle çoğaltan yazıcıların yerini alırken,  benzer şekilde, internet içerik oluşturma ve dağıtımında devrim yaratarak bugün modern meslekleri için vazgeçilmez bir araç haline geldi.

Gazetecilikte YZ’nın yükselişi önemli zorluklar getirirken, aynı zamanda yenilik fırsatları da sunuyor.  Bu zorlukları ele almak için gazetecilerin ,meslek örgütlerinin ve , akademisyenlerin çeşitli platformlarda bir araya gelmeli. Gazetecilerin, YZ’nın bir rakipten ziyade bir işbirlikçi bir asistan olarak algılanmasını sağlamak için kolektif bir çaba göstermesi gerekiyor.

Gazeteciler, YZ’yı işlerini geliştirmek için kullanabilir, insani yaratıcılık, eleştirel düşünme ve etik yargı gerektiren görevlere odaklanabilirler. Ayrıca, YZ kaynaklı iş kayıplarından etkilenenler için tazminat ve yeniden yerleştirme planları geliştirmek üzere medya, teknoloji şirketleri ve  hükümetlerle görüşmeler yapılmalıdır. Ayrıca, iş modellerinin YZ’nın entegrasyonunu karşılayacak şekilde uyarlanması önemlidir. Sanayi Devrimi’nin yeni ekonomik yapılar gerektirdiği gibi, YZ devrimi de gazetecilerin başarılı olmaya devam etmesini sağlamak için yenilikçi yaklaşımlar gerektiriyor. Bu, yeni gelir modellerinin araştırılmasını ve YZ ilerlemelerinden elde edilen faydaların adil dağılımının sağlanmasını içermektedir.

Sidney Teknoloji Üniversitesi (University of Technology Sydney, UTS), haber üretiminde üretken yapay zekaya (ÜYZ) yönelik tutumlar ve Avustralya haber merkezlerinin ÜYZ kullanımları ve dijital dönüşüm için attıkları adımlar hakkında “Gen AI and Journalism” adlı geniş kapsamlı bir rapor yayınladı. Rapor, ÜYZ’nin gazetecilik üzerindeki etkisini inceleyerek editoryal politika yöneticilerinin yapay zekanın fırsatlarını ve risklerini anlamaları gerektiğini vurguluyor. Raporda yer alan konular arasında telif hakkı sorunları, potansiyel iş fazlalıkları ve yapay zeka tarafından üretilen içeriğin etik sonuçları yer alıyor. Raporda başlıca konular ve öne çıkan görüşler şöyle:

ÜYZ’nin Haber Odalarına Entegrasyonu

ÜYZ, haber üretiminde giderek daha önemli bir rol oynuyor ve yapılandırılmış verilerden tutarlı makaleler üretebiliyor. Spor, hava durumu ve finans gibi alanlarda ÜYZ tarafından üretilen haberler kullanılıyor, ancak ÜYZ’nin hata, önyargı ve telif hakkı ihlalleri konusunda endişeler yaratabileceği belirtiliyor.

Etik ve Pratik Düşünceler

Haber odaları, ÜYZ tarafından üretilen içeriğin doğruluğunu ve önyargısını yönetmek için etik kaygıları ele almak zorunda. Kamuoyunun gazeteciliğe olan güveninin azalması, ÜYZ’nin tarafsız ve doğru bilgi üretmedeki yetersizliği ile daha da kötüleşebilir.

Gazetecilik Uygulamalarına Etkisi

ÜYZ’nin rutin görevleri otomatikleştirerek gazetecilerin daha analitik çalışmalara odaklanmasını sağlayabilir. Ancak, iş güvenliği ve haber içeriğinin kalitesi konusundaki endişeler yaygın.

Regülasyon ve Etik Yanıtlar

Uluslararası işbirliği ve düzenlemeler, ÜYZ’nin güvenli gelişimini ve kullanımını sağlamak için gerekli. Avustralya ve diğer ülkeler, ÜYZ’nin güvenliğini araştırmak için düzenleyici önlemler alıyor. Kanada, Çin, AB, Birleşik Krallık ve ABD gibi ülkeler, ÜYZ’nin sorumlu geliştirilmesi ve kullanımı için politikalar ve düzenlemeler geliştiriyor. Bu düzenlemeler, güvenlik, şeffaflık, adalet ve insan denetimi gibi konuları ele alıyor.

Stratejik Yaklaşımlar ve İşbirliği

Haber odaları, ÜYZ’nin etkili bir şekilde entegre etmek için araştırma, geliştirme ve personel eğitimi üzerinde duruyor. Teknoloji şirketleri ve akademi ile işbirliği, bilgi ve kaynak boşluklarını kapatmak için önemli.

İş Kaybı ve Telif Hakkı Endişeleri

ÜYZ’nin entegrasyonu, iş kayıplarına yol açabilir. Özellikle genç gazeteciler arasında iş güvenliği konusunda büyük endişeler var. Telif hakkı ihlalleri ve orijinal içeriğin korunması konusunda derin endişeler mevcut.

Dağıtım Araçlarındaki Editoryal Kontrol Eksikliği

ÜYZ destekli dağıtım araçları, editoryal kararların nasıl alındığı konusunda şeffaf değil. İnsan denetiminin önemi vurgulanıyor, çünkü ÜYZ’nin içerik optimizasyonu için aldığı kararlar her zaman uygun bağlamı sağlayamıyor.

Bilgi Kirliliği ve Doğrulama Zorlukları

ÜYZ tarafından üretilen derin sahte (deepfake) ve yanlış bilgilendirme (misinformation) haberlerin doğrulanması büyük bir zorluk teşkil ediyor. Haber odaları, ÜYZ’nin doğrulama araçlarını geliştirmek ve bilgi kirliliği ile mücadele etmek için daha sofistike araçlara ihtiyaç duyuyor.

Eğitim ve Yönergeler

ÜYZ’nin kullanımıyla ilgili yasal ve etik sorunlar hakkında eğitim önemlidir. Kamu güvenini sürdürmek için haber odaları, şeffaflık ve etik yönergeler üzerine yoğunlaşıyor.

Merkezi ve Bölgesel Haber Odaları Arasındaki Farklılıklar

Büyük haber odaları, ÜYZ’nin getirdiği zorluklara ve fırsatlara hazırlıklı olma konusunda daha avantajlıdır. Bölgesel ve küçük haber odaları, kaynak yetersizliği nedeniyle daha fazla zorluk yaşayabilir.

Sonuç olarak, ÜYZ, gazetecilikte önemli fırsatlar ve riskler sunuyor. Haber odaları, ÜYZ’nin entegrasyonunu yönetmek için kapsamlı stratejiler geliştirmeli ve şeffaflık, etik uygulamalar ve kamu güvenini korumaya odaklanmalıdır.

Raporun tamamına linkten ulaşabilirsiniz. https://www.uts.edu.au/sites/default/files/2024-04/GEN%20AI%20and%20Journalism_web%20version%209%20April%202024.pdf

İlgili Yazılar

Yorum bırakın

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.