Katılım, sosyal ekonominin belirleyici özelliklerinden biri. İster demokratik mülkiyet, ister yerel hesap verebilirlik , isterse dezavantajlı bireylerin istihdamına odaklı iş modelleri olsun, sosyal girişimler yalnızca tüketicilerle değil; faydalanıcıları, destekçileri, gönüllüleri ve savunucularıyla da topluluk odaklı sürekli bir iletişim içinde olmaları gerekiyor. Bu yönleriyle kar odaklı ticari faaliyetlere bir alternatif sunuyorlar. Topluluk odaklı bir iletişimin en önemli özelliği ise gerçek bir katılımdır. Gerçek bir katılım çünkü, katılım sadece insanların sizin fikirlerinizi, projelerinizi onaylayarak, size ve organizasyonunuza destek olmaları demek değildir. Topluluklardan çoğunlukla yürütme veya uygulama aşamasında sürece katılmaları beklenir. Bu gibi durumlarda, topluluklar zaten girişimciler tarafından geliştirilen projelerde piyon olarak kullanılır. Bir sosyal girişimde katılım, iş modellerinin oluşturulmasından başlayarak her süreçte topluluğun bilgi, yetenek ve tecrübesinden faydalanmak demektir. Topluluk üyeleri sadece desteklemezler, karşılıklı fayda ilişkileri ile güçlenen işbirliği bağları geliştirirler ve kolektif eylemin bir parçası olurlar.
Sosyal girişimler açısından katılımın iki yönü vardır: Ekonomik katılım ve yönetişim katılımı. Ekonomik katılım sosyal girişimin sürdürülebilirliğini sağlamak için destekçilerin ürün satın alarak, bağışta bulunarak ya da bir işi gönüllü yaparak katkıda bulunmasıdır. Yönetişim katılımı ise çoğunlukla o sosyal girişimin faydalanıcılarının organizasyonun kararlarında söz hakkının olmasıdır.
Katılımı arttırmanın en pratik yolu, katılım koşullarını açık bir şekilde belirlemek ve işe küçükten başlamaktır. Yani, insanların küçük ama anlamlı adımlarla organizasyonunuza yakınlaşmaları ve çalışmalarınıza ve misyonunuza katkıda bulunmaları için yollar bulmak. Şimdi bu yolların neler olabileceği üzerine 7 iletişim faaliyetine bakalım:
- Hikaye Anlatımı: İnsanlara kişisel deneyimlerini paylaşmak için bir çerçeve ve yapı verin. Organizasyonunuz, ürününüz veya amacınızla ilgili gerçek kişisel deneyim hikayeleri etkili farkındalık ve işbirliği araçları olabilir. Basit, paylaşılabilir hikayeler organizasyonunuzu konumlandırmak ve sosyal etkiyi görünür hale getirmek için yararlı olabilir. The Brigade, Londra’da evsiz insanların konaklama sektöründe iş bulmasına yardımcı olmak için çıraklık hizmeti veren bir sosyal girişim restoranıdır. İşletme, sosyal medyada faydalanıcılarının (personelinin) hikayelerini anlatan videolar yayınlıyor. Ayrıca mekanda da bu personelin hikayelerine eşlik eden çerçeveli fotoğrafları var. Bu sadece personelin güvenini ve gururunu arttırmakla kalmıyor, aynı zamanda işletmenin sosyal etkisini de görünür kılıyor.
- Veri Toplama: Kullanıcılarınızın alanınızla ilgili verileri toplayıp paylaşmasını isteyin. Veri toplama genellikle bir organizasyonun kendi hizmetlerini, ürünlerini veya politikalarını geliştirmek için kullanılır, ancak katılımı arttırmak için destekçilerinizin enerjisini ve kapasitesini kullanmanıza yardımcı olacak bir araç olarak da kullanabilirsiniz. RSPB sosyal medya takipçilerinden, kendi bölgelerindeki kuşların fotoğraflarını çekmesini istedi ve bunları paylaştı.Böylece RSPB sadece kendi başına oluşturamayacağı büyüklükte bir veri seti yaratmadı, aynı zamanda üyelerinin katılımını sağladı ve onlara organizasyonun geleceğine katkıda bulunma fırsatı verdi. Organizasyonunuz için ne tip bilgileri elde etmenin önemli olduğunu düşünün. Hangi bilgileri elde etmek perspektifinizi genişletirdi? Kullanıcılar bu bilgileri elde etmeniz için nasıl yardımcı olabilirler?
- Paylaşmaya Teşvik: Destekçilerinizin organizasyonunuz, değer öneriniz veya sosyal etkiniz hakkında başkalarına veya birbirlerine konuşmaları için bir amaç sağlayın. Bu sosyal medyada erişiminizi arttırmak için de iyi bir yoldur. Paydaşlarınızı sosyal medya aracılığıyla kendi ağları içinde organizasyonunuz hakkında birbirleriyle iletişim kurmaya teşvik eder. Ice Bucket Challenge sadece altı hafta içinde ALS için 112 milyon dolar toplayan ve dünya çapında insanları paylaşılan bir hedefle birleştiren küresel bir fenomendi. Viral başarısının anahtarı çok basit bir mekanizmadır: insanlar kafalarına bir kova buz suyu dökerken videolarını çektiler ve bir meydan okumayla tanıdıkları üç kişiden aynısını yapmasını istediler. Böylece organizasyon, insanların sosyal ağlarının erişim gücünden faydalanırken, eğlenceli ve ilgi çekici bir şekilde sosyal bir meselenin çözümüne katkıda bulunmasını sağladı. İnsanların erişiminizi artırmasına yardımcı olacak üç yaratıcı eylem geliştirebilir misiniz? En son ne zaman başka bir organizasyon için bir şeyler yaptınız ve bundan ne öğrenebilirsiniz?
- Fikir Katkısı: Üzerinde çalıştığınız konuyu insanlarla paylaşın ve fikirlerini isteyin. Bu, özellikle ürün veya hizmet inovasyonu, işletmenizin nasıl daha iyi yapabileceği konusunda genel fikirler ve çoğu zaman insanların farklı şekilde hareket etmesini veya düşünmesini gerektiren büyük çözülmemiş stratejik zorluklar için etkilidir. Co-op Insurance bir yıl boyunca üyeleriyle yeni bir seyahat sigortası ürünü geliştirmek için yakın bir şekilde çalıştı. Üyeler, sosyal medya paylaşımları, çevrimiçi anketler ve yüz yüze görüşmeler aracılığıyla sigorta ürünleri satın alma ve talep etme deneyimlerini paylaştılar. Burada önemli olan paydaşların (özel sektörde olduğu gibi) ürünü test etmek için kullanılmamaları, bizzat ürünün oluşturulmasına yönelik olarak en başından itibaren katkı vermeleridir. Topluluğun ortak aklını kullanabileceğiniz bir zorluk yaşıyor musunuz? Sosyal medyayı destekçilerinize bir soru sormak veya bir yaşadığınız zorlukla ilgili fikir toplamak için nasıl kullanabilirsiniz?
- Zamana-Kısıtlı Görevler: İnsanlara organizasyonunuza yardımcı olmak için kısa ama anlamlı görevler yapma fırsatı sunun. Bu, insanları topluluğunuza dahil olmak için bir giriş bileti vermek gibidir. Ayrıca, topluluklarına farklı bir bakış açısı kazandırabilir, empati kurabilir, uyum ve “sermaye köprüsü” oluşturabilir ve böylece topluluk katılımınızı ve sosyal etkinizi artırabilir. Parkrun, dünyanın her yerindeki parklarda ve kamusal alanlarda ücretsiz, haftalık zamanlı koşu etkinlikleri sunmaktadır. Her yerel Parkrun tamamen gönüllüler tarafından yönetilir ve bu nedenle sadece topluluk işbirliği ile mümkündür. Parkrun, bireyin ilgi ve yeteneklerine bağlı olarak çok çeşitli gönüllü çalışma ve katılım fırsatları sunacak şekilde ayarlanmıştır. Sonuç olarak, 500.000’den fazla gönüllü, bugüne kadar 52 milyondan fazla Parkrun’a katılmaları için yaklaşık 4 milyon insanı destekledi.(Türkiye’deki Adım Adım’a benzeyen bir örnek). İnsanlar sizin için veya sizinle düzenli bir gönüllülük taahhüdü olmadan, ne gibi basit ve kısa görevler yapabilir? Büyük bir grupta birlikte yapılacak eğlenceli, basit bir etkinlik ile çalışma alanınızı nasıl kesiştirebilirsiniz?
- Öğrenerek Katılım: Organizasyonunuzun çalışma alanı içinde topluluğunuzun bir konuda becerilerini arttırmaya yönelik eğitimler düzenleyin. Bu yöntem genellikle destekçilerinizin amacınızla etkileşimini derinleştirmenin yanı sıra topluluğunuzu genişletme ve topluluk üyelerinin sadakatini güçlendirmek için iyi bir yöntemdir.. Yerel kapasitenin bu şekilde oluşturulması sosyal misyonunuza ve etkinize de katkıda bulunabilir. Re-Start Project, insanları elektroniklerini daha uzun süre kullanmaya teşvik eden ve güçlendiren bir sosyal girişimdir. Elektroniği elden çıkarmak ya da tamirciye göndermek yerine, ‘tamir kitleri’ ile kendilerinin tamir etmesine sağlarlar. Bu şekilde toplulukları ile onarım becerilerini ve bilgilerini paylaşarak hedeflerine uygun sosyal fayda sağlarken, organizasyonun ve topluluğun sürdürülebilirliği için kaynak yaratırlar. Kolayca paylaşabileceğiniz veya öğretebileceğiniz hangi becerilere sahipsiniz? Destekçilerinizin birbirlerine becerilerini öğretmeleri için nasıl bir platform olabilirsiniz? Basit bir atölye veya online bir eğitim planlayabilir misiniz?
- Kitlesel Kaynak Kullanımı: İnsanlardan organizasyonunuzda belirli bir işin, görevin tamamlanması ya da bir eksikliğin giderilmesi için finansal ya da gönüllülüğe dayalı bir katkı bekleyin. Bu sosyal sermayenin etkin olarak kullanılması becerisini gerektirir. Dijital iletişim bu süreçte güven oluşturmak ve süreçleri kolaylaştırmak için önemli bir işlev görür. Kitlesel kaynak kullandığınızda, kullanıcıların yaptığınız işin bir parçası gibi hissederler ve misyonunuza daha da bağlanırlar. Ancak katkı beklenen işin ve katkıda bulunma şeklinin son derece iyi tanımlanması önemlidir. Katkı ne kadar kolaylıkla sağlanabilirse, katılım o kadar artar. Bunu sadece ‘bağış toplama, yatırım alma’ olarak görmemek, topluluğu geliştirmenin bir yöntemi olarak benimsemek de önemlidir. Kitlesel kaynak kullanma oldukça detaylı tanımlanması gereken bir süreçtir. Bu alanda bir iş yapmadan önce uzmanlardan destek almak ya da kendinizi bu alanda geliştirmek önemlidir. Bu tür uygulamalara Türkiye’den örnekler görmek için fongogo.com uluslar arası örnekler görmek için openideo.com sitelerine göz atabilirsiniz.bir eğitim planlayabilir misiniz?